There is no greater tyranny than that which is perpetrated under the shield of the law and in the name of justice.
Montesquieu
Op zondag 13 maart 2022 schreef ik een korte bijdrage op social media (LinkedIn) in een reactie op de aangifte tegen Hugo de Jonge wegens discriminatie, groepsbelediging, aanzetten tot haat en uitsluiting door Wybren van Haga bij de procureur-generaal van de Hoge Raad. Daarin betoogde ik dat deze aangifte een brede steun vanuit de maatschappij verdient.
Ik heb het geweten. Blijkbaar maakte het stuk wat los bij mensen. De bijdrage werd honderdduizenden keren gelezen, maar dat niet alleen. Er kwam veel steun, maar er waren ook veel woedende reacties. Dit ging veel te ver! Hoe durfde ik een dergelijk stuk te schrijven!? Hoe durfde ik Hugo de Jonge met Stalin te vergelijken. Meestal was het ongerichte woede, ordinair gescheld, soms geschreven met een tenenkrommend dedain, maar in verreweg de meeste gevallen zonder inhoudelijk weerwoord. Ik ben er inmiddels aan gewend geraakt. Wie zo absoluut en heilig van zijn eigen gelijk overtuigd is, hoeft niet na te denken en heeft geen inhoudelijke argumenten nodig.
Omdat de ruimte om een standpunt uitvoerig toe te lichten op social media ontbreekt, doe ik dat hier alsnog.
Want wat schreef ik eigenlijk? Ik schreef dat ik het fanatisme waarmee Hugo de Jonge ongevaccineerden verketterde en hen op alle mogelijke manieren probeerde het leven zuur te maken, om ze zo te dwingen zich te laten vaccineren, een democratie onwaardig is. Ik schreef dat de man maligne was: ‘pure evil’. Ik schreef dat Abraham Lincoln het al wist: “Nearly all men can stand adversity, but if you want to test a man’s character, give him power.”
Ik ben niet van mening veranderd. We hebben het monster van de autocratie in de bek gekeken. De gelegenheid schept de dief: er zit heel veel waarheid in spreekwoorden en gezegden. Hugo de Jonge werd niet meer gehinderd door de wet, de spoedwet gaf hem de vrijheid om zich te gedragen zoals hij dat deed. En de checks- and balances van het parlement werden effectief uitgeschakeld. Niet dat dat overigens veel verschil maakt, want de controle van de Tweede Kamer op de verschillende kabinetten Rutte functioneert al jaren niet meer, getuige de vele schandalen die er geweest zijn.
Ik schreef dat Hugo de Jonge in 2016 als wethouder van Rotterdam al pleitte voor gedwongen anticonceptie bij vrouwen die volgens hem niet geschikt waren om moeder te worden, ondanks dat een proef met vrijwillige anticonceptie bijzonder succesvol was.1 Ik schreef dat we toen al gewaarschuwd hadden kunnen zijn. En gewaarschuwd hadden moeten zijn. Maar we lieten het toe dat deze man minister van VWS werd.
En zo kon Hugo de Jonge onbeperkt de ongevaccineerden tiranniseren, stigmatiseren, dehumaniseren en uitsluiten. Het overgrote deel van de Tweede Kamer liet hem begaan, en zelfs van zijn eigen christelijke partijgenoten kwam er geen woord van kritiek over de lippen. En een groot deel van het volk joelde en brulde woedend met hem mee, en wees naar de ongevaccineerden als schuldigen voor het voortduren van de pandemie van SARS-CoV-2. Never underestimate the power of a raging mob. Met Omikron aan de horizon probeerde De Jonge nog tot op het laatste moment het 2G systeem door te drukken, wederom gesteund door zijn eigen partij, maar ook door de VVD en D66, de brengers van ‘nieuwe elan’. Maar hij was jammerlijk te laat. Omikron was hem te snel af. Het betekende het uitstel en uiteindelijk ook het afstel van het 2G systeem. Vooralsnog. Want Ernst Kuipers zint nog op een manier die hem in de gelegenheid brengt om het alsnog in te voeren. Een goed voorbeeld doet goed volgen.
Die storm van het volk is inmiddels geluwd, omdat vaccinatie niet bleek te beschermen tegen transmissie, zoals we al sinds juni 2021 weten. En we weten inmiddels ook dat de booster hier niets aan verandert.2 Niet dat Hugo de Jonge zich hier iets van aantrok, want zelfs maanden later dan dit al duidelijk was, durfde hij nog steeds te zeggen dat deze pandemie, ‘een pandemie van de ongevaccineerden is’. Maar het volk begon te twijfelen, waarmee de woede verwaaide. Het gejoel en gebrul verstomde, een enkele Oost-Indisch dove en ziende blind zijnde brulkikker daargelaten. De propaganda van de pandemie van de ongevaccineerden versnipperde en blies de snippers terug in de richting van Hugo de Jonge.
Het nieuwe kabinet kwam voor De Jonge net op tijd. Ja, hij wilde nog wel een termijn als minister van VWS, maar blijkbaar was het zelfs bij het CDA doorgedrongen dat De Jonge wel eens een grote bijdrage geleverd zou kunnen hebben aan de afbraak van het vertrouwen in het CDA en het verworden tot de splinterpartij die het CDA inmiddels in de peilingen is. En dus werd hij minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening. Waarin hij – opnieuw – mensen wil dwingen: ditmaal om ze onder dwang van het gas af te helpen.
En dat is precies wat Hugo de Jonge is: een despoot, die iedereen wil dwingen datgene te doen wat hij juist en goed acht om te doen. En wie daar niet vrijwillig aan mee wil werken, moet daartoe gedwongen worden.
Overtuiging
Ik twijfel er niet aan dat Hugo de Jonge in de volle overtuiging is dat wat hij deed het beste was voor het volk. Zijn reactie op het rapport van de OVV spreekt in dit opzicht boekdelen. Natuurlijk heeft hij geen fouten gemaakt, natuurlijk heeft hij ‘het goede’ gedaan. Maar dat hij in de heilige overtuiging is dat hij ‘het goede’ deed is geen valide argument en is geen excuus voor zijn uitlatingen en zijn gedrag. De weg naar de hel is letterlijk geplaveid met goede bedoelingen. De artsen die het T4-‘euthanasie programma uitvoerden in de jaren ’30 van de vorige eeuw, deden dat in de volle overtuiging dat zij het Duitse volk een dienst bewezen.3 Geestelijk en lichamelijk gehandicapten en ook psychiatrische patiënten waren toch een bedreiging voor de volksgezondheid? En oh ironie: het was de ‘wetenschap’ van de eugenetica die hiervoor de inspiratiebron was, een wetenschap die geen wetenschap was. Niettemin was het overgrote deel van de academici ervan overtuigd dat deze leer wetenschappelijk gezien juist was. Het is hét grote gevaar van ‘wetenschappers’. Het zijn de meesters van de theorie, zonder zich enige rekenschap te geven van de vraag of hun getheoretiseer ethisch wel te verantwoorden is.
Wie denkt dat we als maatschappij dat stadium voorbij zijn zou zich moeten verdiepen in de zogenaamde ‘nudging’ – een eufemisme voor propaganda en psychologische oorlogsvoering – waarbij men het gedrag van de massa probeert te beïnvloeden door middel van psychologische manipulatie. De referentie die ik hier geef is meer dan de moeite waard om goed te lezen. Ik heb de vertaalde tekst onder deze blog integraal overgenomen, zodat de lezer weet welke mensen met welke tactieken door de overheid op hem of haar losgelaten worden. Men ziet als het ware het gevolgde beleid van de afgelopen twee jaren in het artikel aan zich voorbij trekken. En men zal zich realiseren dat Hugo de Jonge een uitzonderlijk goede leerling was, en het geleerde onmiddellijk enthousiast in praktijk bracht.
De wetenschappelijke onderbouwing van nudging is flinterdun en ethisch bovendien niet te verantwoorden. Om niet te zeggen: het gebruik van nudging is immoreel. Desondanks maakte men bij het maken van beleid gretig gebruik van de adviezen van de gedragsunit van het RIVM.4 Zonder dat de wetenschappers zich ook maar een moment realiseerden dat de negatieve gevolgen wel eens heel groot en onomkeerbaar zouden kunnen zijn. Om over het afleggen van verantwoordelijkheid voor de veroorzaakte schade nog maar te zwijgen. Het RIVM gaf immers slechts advies? En wel met de beste bedoelingen?
En in de toeslagenaffaire keek de rechterlijke macht toe hoe duizenden burgers verpletterd werden door een perfect samenwerking tussen de belastingdienst en de regering. De mensen om wie het ging waren toch immers fraudeurs, die niets beters verdienden dan opgejaagd en bestraft te worden? Zij moesten toch beboet worden, hun kinderen moesten toch uit huis gehaald worden, omdat dat het juiste was om te doen, om de maatschappij recht te doen? Het was met de beste bedoelingen. Toch?
De weg naar de hel is geplaveid met goede bedoelingen.
De tirannie van de democratische meerderheid.
En dan het argument dat ik in reacties op het stuk lees, dat alles wat Hugo de Jonge deed werd goedgekeurd door een democratisch gekozen meerderheid. Werkelijk? Zijn de mensen die dit zeggen wel helemaal compos mentis? Doen ze überhaupt wel eens iets met de grijze massa waarvan ik veronderstel dat die ook bij hen de vulling van de schedel vormt? Bij mijn weten functioneert een maatschappij enkel en alleen bij de gratie dat minderheden en de andersdenkenden beschermd worden tegen de tirannie van de meerderheid. Als morgen de ‘democratisch gekozen meerderheid’ besluit om alle ongevaccineerden te deporteren of op de brandstapel te gooien, is het dan toegestaan om dit te doen? Werkelijk? Is dit het niveau van morele ontwikkeling van een significant deel van de Nederlandse bevolking?
Het bespuugde vestje
Ik heb me buiten de discussie over ivermectine gehouden omdat ik daar niet alle details van weet. Er was al genoeg te bestuderen en te leren. Een mens kan niet alles weten.
Maar waarom mocht ivermectine, een oud en beproefd middel waarvan het veiligheidsprofiel tot in detail bekend is, niet voorgeschreven worden, maar mochten er wel massaal vaccins gebruikt worden waarvoor er nog steeds geen definitieve registratie is? Wat maakt dat De Jonge en Kuiken weten dat deze op basis van Conditional Marketing Authorisation toegelaten mRNA-vaccins veilig zijn, en ivermectine niet? De European Medicine Authority weet het in ieder geval niet, want die vermeldt op haar website dat de eventuele negatieve effecten op lange termijn vallen onder de nog ontbrekende informatie.5 Net zomin als het onbekend is of gebruik in de zwangerschap veilig is, gebruik bij immuun gecompromitteerde patiënten geen negatieve gevolgen heeft op de langere termijn en of, gebruik bij kwetsbare mensen en mensen met auto-immuunaandoeningen wel veilig is. Ik verzin het niet, ik zuig het echt niet uit mijn duim. Het staat er gewoon, pagina 69, de onderstaande tabel. En geloof me of niet, bij de reacties die mensen geven, schrijven ze dat er al miljoenen doses toegediend zijn en de vaccins daarom veilig zijn. Zijn die mensen zelfs niet in staat om in te zien dat het aantal toegediende doses niets te maken heeft met de beperkte duur van het gebruik van deze vaccins? In Godsnaam, wat gaat er mis in de hoofden van deze mensen?
Maar het was Hugo de Jonge die vond dat artsen die ivermectine voorschreven ‘op hun vestje gespuugd moesten worden’. Het was Attje Kuiken van de PvdA die vond dat artsen die het geneesmiddel voorschreven uit het BIG-register geschrapt moesten worden. Artsen die het toch voorschreven, riskeerden een boete van 150.000 euro, afgedwongen door de IGJ.
En ondanks die ontbrekende informatie wisten mensen als Patricia Bruijning, kinderarts en epidemioloog, en Károly Illy, kinderarts, heel zeker dat de nieuwe vaccins volstrekt veilig waren, ook op de langere termijn. Bruijning maakte het wel erg bont door te stellen dat het vaccin slechts enkele dagen in het lichaam aanwezig is en daarom per definitie geen nadelige gevolgen heeft. Terwijl we nu, enkele maanden later, weten dat het mRNA in ieder geval tot zes weken na de tweede dosis nog steeds aantoonbaar is in de lymfklieren en dat er eveneens nog steeds spike-eiwit wordt geproduceerd.6 Kan dat kwaad? Ik heb werkelijk geen flauw idee, maar blijkbaar beschikken Illy en Bruijning over een hogere wijsheid of een glazen bol die ik niet heb. Want zij weten het wél heel zeker, nog voor deze data beschikbaar zijn: nee, het kan geen kwaad, echt, het is volstrekt veilig. Ja, ook op de lange termijn.
De lange termijn die zelfs bij benadering nog niet verstreken is, en al helemaal niet voor de jongere leeftijdsgroepen.
En blijkbaar zijn er deskundigen – met een veel grotere staat van dienst – die van mening zijn dat er wel degelijk sprake is van ‘riskante wissenslücken’:8 Zo vraagt Susanne Wagner, die al geruime tijd deskundig is op het gebied van de ontwikkeling van geneesmiddelen, zich af “of de fabrikanten hun producten ooit definitief in Europa zullen willen laten goedkeuren”. Wagner is een van de meest ervaren specialisten in de sector, die meer dan 30 jaar in dit wetenschappelijke vakgebied werkzaam is, onder meer bij Schering en Charité, en is gespecialiseerd in nano-dragers en lipide nano-deeltjes. Zij stelt dat er “riskante leemten in de kennis zijn, in de eerste plaats op het gebied van de farmacokinetiek – d.w.z. de vraag welke weg de werkzame stof in het lichaam aflegt, in welke organen zij wordt afgezet, waar zij precies werkt en hoe lang zij in het lichaam blijft.”
Edoch, hier zijn Hugo de Jonge, Károly Illy en Patricia Bruijning zijn de voorzangers van het enorme koor van artsen en wetenschappers die in perfecte harmonie zingen: “Het is veilig, het is zo veilig, het is zo ontzettend veilig. Heb vertrouwen, het is volstrekt veilig, ook op de langere termijn”.
Big-Pharma in excelsus deo.
Moet er niet hoognodig op de jasjes van Illy en Bruijning gespuugd worden? Gezien de aantoonbaar onjuiste uitspraken, moeten zij hiervoor niet beboet worden? Zou hun BIG-registratie niet ingetrokken moeten worden? Temeer daar Illy nog in december 2021 durfde te beweren dat kinderen zich moesten laten vaccineren opdat de scholen open konden blijven en ‘juf niet ziek zou worden,8 terwijl Omikron zich toen al razendsnel verspreidde en geen enkel onderscheid maakte tussen gevaccineerden en ongevaccineerden. Maar het jasje van beiden is nog smetteloos wit. Blijkbaar moet het jasje alleen bespuugd worden van diegenen die niet uitgaan van een illusionaire ‘waarheid’ maar nog kritische vragen durven te stellen. Voor zolang het hen nog toegestaan wordt.
En het is nog maar de vraag of de massale vaccinatie het wel zoveel beter doen dan Ivermectine, als men de all-cause mortality als uitkomstmaat neemt en niet de ziekte-specifieke sterfte. Dat zullen we ook nooit weten, omdat juist die vraag niet beantwoord werd in de verschillende onderzoeken, en het nu te laat is om nog kwalitatief goed gerandomiseerd en dubbelblind wetenschappelijk onderzoek te doen. En ook het jasje van BigPharma wordt niet bespuugd, en ook zij krijgen geen boete opgelegd. Integendeel. Hun winsten stegen tot duizelingwekkende hoogten, dat 150.000 euro niet meer is dan een druppeltje in een enorme oceaan van geld.
En dan de huis-statisticus van het CBS, Ruben van Gaalen, die met droge ogen zegt dat de oversterfte in het najaar van 2021 het gevolg is van de derde golf, omdat hij dat bij de ‘vorige golven ook had gezien’. En daarbij gemakshalve maar vergeet dat in de eerste twee golven niemand gevaccineerd was, terwijl bij de derde golf gemiddeld 85% van de bevolking, en van de oudere leeftijdsgroepen zelfs meer dan 95% gevaccineerd was. Wat zegt dit over de aanpak van een infectieziekte als de vaccinatiegraad stijgt van 0 naar 90% en de oversterfte na het uitrollen van de vaccinatiecampagne niet lager is in vergelijking met ervoor? En dat terwijl het ‘dorre hout’ zolangzamerhand opgebrand zou moeten zijn na twee golven van COVID19. Wie durft dan nog te zeggen dat de all-cause mortality door vaccinatie daalt? Of wordt ook het jasje van diegenen die deze vraag stellen bespuugd?
En dat alles zonder dat De Jonge en Kuiken zelf ooit een patiënt hebben gezien of gesproken. En nog nooit samen met een patiënt in dubio hebben gestaan over wat nu de beste behandeling was, of dat het wellicht de beste optie was om niet meer te behandelen. En zonder dat deze twee zich realiseren dat er voor het overgrote deel van wat artsen doen er helemaal geen wetenschappelijk bewijs beschikbaar is, en ook nooit beschikbaar zal komen, zoals Yvo Smulders zo krachtig en overtuigend laat zien in een podcast genaamd ‘Het evidence beest’.9 Ook dit is een absolute aanrader om te bekijken en goed door te laten dringen. Zouden De Jonge en Kuiken werkelijk geen benul hebben van het feit dat de geneeskunde een ambacht is, waarin wetenschap maar een hele beperkte rol speelt en heeft gespeeld? Zouden ze zich geen moment beseffen dat vroeger en ook nu de diagnostiek en vooral behandelingen het resultaat zijn van trial and error, simpelweg omdat een eenzijdige wetenschappelijke benadering noch de dokter, noch de patiënt iets brengt? De wetenschap doet niet aan empathie of mededogen. De wetenschap verlicht niet en troost niet. De wetenschap doet niet aan stervensbegeleiding en geeft geen antwoord op verdriet, verlies en rouw.
En nu zitten we in de absurde situatie dat jongeren geen booster hoeven te halen voor hun gezondheid, maar om te kunnen reizen. Een behandeling geadviseerd door de overheid, zonder enige medische noodzaak, maar wel met potentieel ernstige bijwerkingen, waarbij er geen enkele kennis is over de eventuele nadelige gevolgen op de langere termijn. Laat het nog eens goed tot u doordringen: een medische handeling zonder enige gezondheidswinst voor diegene die deze ondergaat, als vrijbrief om naar het buitenland te mogen reizen. En het is nota bene de minister van VWS die dit adviseert. Waar is nu de IGJ? Waarom zwijgt nu de Inspectie voor GEZONDHEID en jeugd? Waar is nu de dreiging van een boete van 150.000 euro voor artsen die hier aan meewerken?
Moeten de witte jassen van artsen die hier willens en wetens aan meewerken niet in zijn geheel ondergespuugd worden? Wellicht beter nog: ondergekotst? Want ‘zum kotzen’ is het. Wordt het niet hoog tijd om hun BIG-registratie in te trekken? Zij verrichten immers een medische handeling waarvan ze weten dat deze geen enkele gezondheidswinst geeft – zoals zelfs door de vaccinatiefanatici van de Gezondheidsraad wordt erkend – maar wel potentiële en wellicht grote risico’s heeft? Sinds wanneer is dit gemeengoed geworden in de geneeskunde? Zijn wellicht ook deze artsen rotsvast overtuigd van hun eigen goede bedoelingen? En hebben ze de ingang naar de hel al gevonden?
Rotsvast of Staatsgevaarlijk?
Er is een groot verschil tussen een rotsvaste overtuiging en dwingende overtuiging. De eerste is niet gevaarlijk, de tweede wel. Het verschil is dat iemand met een rotsvaste overtuiging in ieder geval ruimte laat voor andersdenkenden, ook al laat hij zich niet overtuigen en ook al zijn de argumenten tegen zijn standpunten nog zo goed onderbouwd. Echter, op het moment dat die persoon geen ruimte meer laat voor andersdenkenden, is er geen sprake meer van een rotsvaste overtuiging. Dan wordt een overtuiging dwingend en bij mensen in een machtige positie letterlijk staatsgevaarlijk. Nu blijkt – door onder andere het noeste spitwerk van Marc van der Vegt en Wouter Aukema – dat er een uitgebreide social surveillance in de steigers werd gezet om andersdenkenden te observeren, te controleren, in een kwaad daglicht te zetten en systematisch de mond te snoeren, waarbij vele departementen en zelfs het ministerie van defensie en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTB) betrokken zijn10, mag men zeggen dat er sprake is van een staatsgevaarlijke overtuiging. En niet meer van een rotsvaste overtuiging.
Nee, ik ben niet van gedachten veranderd. Sterker nog, ik raak steeds meer overtuigd van de juistheid van mijn standpunten. Maar ik laat wél de ruimte voor andersdenkenden, zolang ze mij en mijn kinderen niet terroriseren, stigmatiseren, dehumaniseren en uitsluiten. Ook niet als een ‘democratisch gekozen meerderheid dat wil of goedkeurt’. En als men met goed onderbouwde standpunten komt, ben ik nog steeds bereid om mijn standpunten te herzien. Iets dat ik van vele fanatici niet kan zeggen.
Ik blijf bij mijn mening: Hugo de Jonge is kwaadaardig. En uitermate gevaarlijk. Staatsgevaarlijk.
U was gewaarschuwd, u bent gewaarschuwd: de volgende keer zijn niet de ongevaccineerden het door Hugo de Jonge opgejaagde wild. De volgende keer zijn het niet de mensen met een door gas gestookte ketel – hoe zuinig die ook is – die het doelwit zijn van het tirannieke fanatisme van Hugo de Jonge. Het zijn niet de de moeders uit de sociaal zwakkere milieus die tot anticonceptie worden gedwongen. Nee, de volgende keer bent u het zelf. De volgende keer bent u de prooi waar Hugo de Jonge zijn pijlen op richt. Ongeacht het onderwerp waar Hugo de Jonge op dat moment over gaat.
En waarom? Enkel en alleen omdat u er een andere mening op nahoudt. Omdat u een ander standpunt inneemt. Omdat u een geloofs-afvallige bent die het niet eens is met het Grote Gelijk van Hugo de Jonge. En dus gedwongen moet worden om zijn of haar denkbeelden en gedachten door hem te laten steriliseren, en vervolgens in lijn te brengen met die van de Grote Leider.
Want zoals Stalin al vrij vertaald zei: “Ideas are more powerful than guns. We would not let our enemies have guns. Why should we let them have ideas?”
Geef een man macht, en men leert zijn karakter kennen. Ik vergelijk de daden van Stalin niet met die van Hugo de Jonge. Die zijn onmetelijk onvergelijkbaar. Maar dat geldt niet voor het karakter. Zowel voor Hugo de Jonge als ook Stalin geldt: “Mijn wil is wet en mijn waarheid is de absolute waarheid. En wie dat niet accepteert moet de mond gesnoerd worden.” Met al hun op dat moment ten dienste staande middelen, zoals ook de huidige situatie laat zien. De manier waarop Stalin en Hugo de Jonge dat deden is wederom onmetelijk onvergelijkbaar, maar de intentie is niet wezenlijk anders. Hugo de Jonge heeft namelijk nul begrip voor andermans denkbeelden en standpunten.11
Het staat voor mij allerminst vast dat als Hugo de Jonge meer extreme middelen tot zijn beschikking zou hebben gehad, ook al zouden die ethisch onaanvaardbaar zijn geweest, hij die niet zou hebben aangewend om burgers zijn wil op te leggen. De gelegenheid schept de dief. De gelegenheid schept de autocraat. En uiteindelijk schept de gelegenheid de despoot.
Hugo de Jonge heeft geen rotsvaste overtuiging. Hij heeft een staatsgevaarlijke overtuiging.
Ik ben niet van gedachten veranderd. Geenszins.
U bent – nogmaals – gewaarschuwd.
- Proef succesvol, maar De Jonge houdt vast aan gedwongen anticonceptie | Rotterdam | AD.nl. Accessed March 16, 2022. https://www.ad.nl/rotterdam/proef-succesvol-maar-de-jonge-houdt-vast-aan-gedwongen-anticonceptie~a701e27a/
- Chemaitelly H, Ayoub HH, AlMukdad S, et al. Duration of mRNA vaccine protection against SARS-CoV-2 Omicron BA.1 and BA.2 subvariants in Qatar. medRxiv. Published online March 13, 2022:2022.03.13.22272308. doi:10.1101/2022.03.13.22272308
- Hanauske-Abel HM. Not a slippery slope or sudden subversion: German medicine and National Socialism in 1933. BMJ. 1996;313(7070):1453-1463. doi:10.1136/BMJ.313.7070.1453
- https://brownstone.org/articles/the-nudge-ethically-dubious-and-ineffective/
- CHMP. Comirnaty, INN-COVID-19 mRNA Vaccine (nucleoside-modified). Accessed March 16, 2022. www.ema.europa.eu/contact
- Röltgen K, Nielsen SCA, Silva O, et al. Immune imprinting, breadth of variant recognition, and germinal center response in human SARS-CoV-2 infection and vaccination. Cell. Published online January 25, 2022. doi:10.1016/J.CELL.2022.01.018
- Fragezeichen beim mRNA-impfstoff. Die Welt, 17. Februar 2022
- OMT-lid en kinderarts Illy: ‘Met vaccineren kinderen maak je kans op schoolsluiting zo klein mogelijk’ | Gezond | AD.nl. Accessed March 16, 2022. https://www.ad.nl/gezond/omt-lid-en-kinderarts-illy-met-vaccineren-kinderen-maak-je-kans-op-schoolsluiting-zo-klein-mogelijk~a967fd68/
- https://www.youtube.com/watch?v=PRiSlU1ucqI
- https://indepen.nl/keert-de-nederlandse-landmacht-zich-tegen-haar-eigen-volk/
- https://wnl.tv/2021/03/08/de-jonge-nul-begrip-voor-mensen-die-coronaprik-weigeren/
The Nudge: Ethisch dubieus en ineffectief
Steeds meer mensen in de VS realiseren zich dat hun regering gebruik maakt van gedragswetenschap, of “nudging”, als middel om de naleving van Covid-19-maatregelen te bevorderen. Met deze psychologische technieken wordt gebruik gemaakt van het feit dat de mens bijna altijd op de “automatische piloot” functioneert en meestal zijn beslissingen ad hoc neemt, zonder rationeel of bewust na te denken.
Het gebruik van gedragswetenschap op deze manier betekent een radicale breuk met de traditionele methoden die door regeringen worden gebruikt om het gedrag van hun burgers te beïnvloeden, zoals wetgeving, informatieverstrekking en rationele argumenten. Maar waarom zouden regeringen tijd en energie in steken in dergelijke methoden, terwijl deze zogenoemde ” nudges ” – in meer of mindere mate – het publiek automatisch beïnvloeden, onbewust en zonder dat mensen erover nadenken?
Door in te spelen op ons denken en handelen, kunnen de door de overheid aangestelde “nudgers” ons gedrag ongemerkt in de richting sturen die volgens de heersende politiek wenselijk is, wat erg aantrekkelijk is voor welke regering dan ook. De wijdverbreide toepassing van deze gedragsstrategieën, die vaak berusten op het aanwakkeren van gevoelens van angst om gedrag te veranderen, roept grote morele vragen op.
Het Verenigd Koninkrijk had een voortrekkersrol bij de ontwikkeling ervan, maar momenteel zorgen deze methoden onder andere in Amerika voor een enorme ongerustheid. In een eerder stadium is er zelfs ernstige bezorgdheid geuit over het gebruik van gedragswetenschappen door de Amerikaanse regering in verband met andere overheidsactiviteiten. In 2019 bleek uit een parlementair verslag dat kennis betreft belastinginning, verworven met gedragswetenschappelijke technieken, in een aantal gevallen zou hebben geleid tot zelfdoding bij de slachtoffers.
Sinds het Covid-19 tijdperk lijkt het erop dat de gedragswetenschappers vrij spel hebben gekregen. Als gepensioneerd klinisch psycholoog ben ik, samen met 39 professionals uit de hoek van de psychologie, psychotherapie en geestelijke gezondheidszorg, zo bezorgd geworden dat wij het Britse parlement oproepen formeel onderzoek te doen naar het gebruik van gedragswetenschap door de regering. Mensen over de hele wereld kunnen uit de Britse ervaringen conclusies trekken over wat ook hen is aangedaan, en wat ons de komende tijd nog kan gebeuren.
Het Behavioural Insights Team
De belangstelling voor het gebruik van bedekte psychologische strategieën als middel om het gedrag van mensen te veranderen, kreeg een impuls door de oprichting van het Engelse Behavioural Insights Team (BIT) in 2010. Het werd de “eerste overheidsinstelling ter wereld die zich toe ging leggen op de toepassing van gedragswetenschap op beleid”. Het lidmaatschap van het BIT breidde zich snel uit van een zevenkoppige eenheid ingebed in de Britse regering, tot een ‘organisatie met sociaal oogmerk’ die actief is in vele landen over de hele wereld. Een uitgebreid overzicht van de psychologische technieken die het BIT aanbeveelt, is te vinden in het document MINDSPACE: Influencing behaviour through public policy, waarin de auteurs beweren dat hun strategieën kunnen leiden tot “goedkope en pijnloze manieren om burgers tot nieuwe gedragspatronen aan te zetten door in te spelen op hun manier van denken en handelen.”
Sinds de oprichting in 2010 wordt het BIT geleid door professor David Halpern, die momenteel de algemeen directeur van het team is. Professor Halpern en twee andere leden van het BIT maken momenteel ook deel uit van de “Scientific Pandemic Insights Group on Behaviours” (SPI-B), die de regering adviseert over haar communicatiestrategie inzake Covid-19. De meeste andere leden van de SPI-B zijn vooraanstaande Britse psychologen die deskundig zijn op het gebied van de toepassing van gedragswetenschappelijke “nudge”-technieken.
Zorgwekkende “nudges”: angst aanwakkeren, shamen en groepsdruk
Het BIT en het SPI-B hebben de toepassing van verschillende technieken uit de gedragswetenschap gestimuleerd bij de communicatie over Covid-19 vanuit de regering van het Verenigd Koninkrijk. De drie “nudges” die voor de meeste ongerustheid hebben gezorgd zijn: de uitbuiting van angst (het overdrijven van de potentiële dreiging), het shamen (het gelijkstellen van gehoorzaamheid aan rechtschapenheid) en groepsdruk (de ongehoorzamen afschilderen als afwijkende minderheid). In het document van MINDSPACE worden voor deze “nudges” de termen “affect”(emotionele reactie), “ego” en “norms” gebruikt.
Emotionele reactie en angst oproepen.
In de wetenschap dat een bange bevolking een volgzame bevolking is, werd een strategische beslissing genomen met als doel het angstpeil van de gehele Britse verhogen. In de notulen van de SPI-B vergadering van 22 maart 2020 staat: ‘Het gevoel van persoonlijke dreiging moet worden verhoogd bij degenen die laks zijn’ door ‘gebruik te maken van indringende emotionele berichtgeving’. Vervolgens hebben de gezamenlijke inspanningen van het BIT en de SPI-B, in samenwerking met de onderdanige mainstream media van het Verenigd Koninkrijk, een langdurige en gecoördineerde angstcampagne gevoerd tegen het Britse publiek. De methoden die daarbij gebruikt werden waren de volgende:
- Dagelijkse statistieken zonder context: de macabere focus op alleen het aantal Covid-19 sterfgevallen zonder vermelding van sterfte door andere oorzaken, en zonder te relativeren door duidelijk te maken dat onder normale omstandigheden elke dag ongeveer 1600 mensen sterven in het Verenigd Koninkrijk.
- Herhaaldelijk vertoonde beelden van stervende patiënten: beelden van plotseling onwel geworden mensen op Intensive Care afdelingen.
- Angstaanjagende slogans: bijvoorbeeld ‘ALS JE NAAR BUITEN GAAT KUN JE HET VERSPREIDEN, MENSEN ZULLEN STERVEN’, meestal vergezeld van angstaanjagende beelden van hulpverleners met maskers en face shields.
Ego en schaamte
We willen allemaal graag positief beoordeeld worden. Gedragswetenschappers maken gebruik van deze menselijke neiging door een informatiecampagne aan te bevelen, die deugdzaamheid gelijkstelt aan het naleven van de Covid-19 beperkingen, en het meewerken aan de daaropvolgende vaccinatiecampagne. Door te gehoorzamen aan het beleid blijft de integriteit van ons ego intact, terwijl niet naleven van de regels schaamte oproept. Voorbeelden van deze “nudges” in de praktijk zijn onder meer:
- Slogans met als doel een gevoel van schaamte opwekken bij degenen die zich niet aan de regels houden: bijvoorbeeld: “BLIJF THUIS, BESCHERM DE ZORG, RED LEVENS”.
- Tv-spotjes waarin acteurs ons vertellen: “Ik draag gezichtsbedekking om mijn vrienden te beschermen” en “Ik maak ruimte om jou te beschermen”.
- Klappen voor de zorg: het vooraf georkestreerde wekelijkse ritueel, zogenaamd om waardering te tonen voor zorgpersoneel.
- Ministers die scholieren vertellen dat ze “hun oma niet moeten vermoorden”.
- Reclamespots die schaamte oproepen: close-up beelden van plotseling ernstig ziek geworden patiënten in het ziekenhuis, waarbij een voice-over zegt: “Kunt u hen in de ogen kijken en zeggen dat u alles doet wat in uw vermogen ligt om de verspreiding van het coronavirus een halt toe te roepen?
Normen en groepsdruk
Omdat wij ons bewust zijn van de heersende opvattingen en het gedrag van onze medeburgers, kunnen wij de druk voelen om ons te conformeren, en de wetenschap dat wij tot een afwijkende minderheid behoren maakt dat wij ons heel ongemakkelijk gaan voelen. De Britse regering heeft tijdens de Covid-19 crisis het fenomeen groepsdruk voortdurend uitgebuit om het publiek te dwingen zich te conformeren aan de steeds strenger wordende beperkingen, een aanpak die gemakkelijk kan ontaarden in het creëren van een zondebok, wanneer de intensiteit ervan toeneemt.
Het treffendste voorbeeld hiervan is de manier waarop regeringsministers ons in interviews met de media steeds voorhielden dat de overgrote meerderheid van de mensen “zich aan de regels houdt” of ons het idee gaven dat bijna iedereen zich conformeert aan het beleid.
Om de op normen gebaseerde groepsdruk te versterken en in stand te houden, moeten mensen echter de overtreders van de regels onmiddellijk kunnen onderscheiden van de volgers; door de zichtbaarheid van de mondmaskers is dit onderscheid makkelijk te maken. Het verplicht stellen van mondmaskers in de zomer van 2020, zonder dat er nieuw en overtuigend bewijs is dat dit de virusoverdracht vermindert, suggereert sterk dat het verplicht dragen van een mondmasker in de eerste plaats is ingevoerd als een manier om de gehoorzaamheid te controleren, en zo de druk op het publiek te verhogen.
Ethische vragen
Vergeleken met de gebruikelijke methoden van een regering om mensen over de streep te trekken, verschillen de hierboven beschreven verhulde psychologische strategieën, zowel qua opzet als qua onderbewust werkingsmechanisme. Aan het gebruik van dergelijke strategieën kleven dan ook drie belangrijke ethische bezwaren: bezwaren betreft de methoden op zich, bezwaren betreft het gebrek aan inspraak, en bezwaren ten aanzien van de doelstellingen waarvoor zij worden aangewend.
Ten eerste is het zeer de vraag of een beschaafde samenleving bewust het emotionele onbehagen van haar burgers moet vergroten als middel om ze te dwingen zich te conformeren. Wanneer wetenschappers van de overheid gebruik maken van angst en schaamte, en zondebokken aanwijzen om mensen op andere gedachten te brengen, dan hebben we te maken praktijken die ethisch gezien zeer dubieus zijn. Praktijken die in sommige opzichten lijken op de tactieken van totalitaire regimes zoals China, waar de staat een bepaald deel van de bevolking kwelt in een poging afwijkende overtuigingen en gedragingen uit te roeien.
Een ander ethisch vraagstuk dat verband houdt met deze verhulde psychologische technieken betreft de onbedoelde gevolgen ervan. Het beschimpen en tot zondebok maken van een bepaalde groep heeft andere mensen aangespoord om degenen die geen mondmasker kunnen of willen dragen aan te vallen. Nog verontrustender is dat de strategisch aangewakkerde angst veel mensen ervan heeft weerhouden hulp te zoeken voor andere ziekten. Hierdoor heeft deze uit de hand gelopen angst waarschijnlijk aanzienlijk bijgedragen aan de vele duizenden extra sterfgevallen die thuis hebben plaatsgevonden.
Bovendien zijn veel ouderen, door angst aan huis gekluisterd, wellicht voortijdig aan eenzaamheid overleden. Deze angstcampagne zal de angst van mensen die lijden aan smetvrees, evenals die van patiënten met ernstige hypochondrie, nog verder hebben verergerd. Zelfs nu aan alle kwetsbare groepen in het VK vaccinatie is aangeboden, worden veel van onze burgers nog steeds gekweld door het “COVID-19-angstsyndroom”, dat wordt gekenmerkt door een invaliderende combinatie van angst en ineffectieve copingstrategieën.
Ten tweede is het een fundamentele vereiste van een beschaafde samenleving dat men eerst toestemming geeft, alvorens een medische of psychologische interventie te ondergaan. Professor David Halpern gaf uitdrukkelijk aan, dat hij de belangrijke ethische dilemma’s onderkent die voortvloeien uit het gebruik van beïnvloedingsstrategieën, die onbewust inwerken op de burgers van het land. In het MINDSPACE-document, waarvan professor Halpern medeauteur is, staat dat “beleidsmakers die deze instrumenten willen gebruiken … daarvoor eerst de goedkeuring van de gemeenschap nodig hebben” (blz. 74).
Meer recentelijk, in het boek van professor Halpern, Inside the Nudge Unit, is hij nog nadrukkelijker over het belang van toestemming: “Als regeringen (…) gebruik willen maken van gedragswetenschappelijke inzichten, moeten zij toestemming van de mensen vragen en deze ook behouden. Uiteindelijk moet u – de gemeenschap, de burger – beslissen wat de doelstellingen, en de grenzen van nudging en empirische tests moeten zijn” (p375).
Voor zover wij weten, is er nog nooit een poging gedaan om de toestemming van het Britse publiek te krijgen voor het gebruik van verhulde psychologische strategieën.
Ten derde kan de vermeende rechtmatigheid van onbewuste “nudges” om mensen te beïnvloeden ook afhangen van de doelen die hiermee worden nagestreefd. Het kan zijn dat een groot deel van de bevolking het prima vindt als de regering onbewuste nudges geeft om geweldsmisdrijven terug te dringen, maar niet wanneer er in het kader van de volksgezondheid ongekende beperkingen worden opgelegd die niet bewezen effectief zijn. Zouden de Britse burgers hebben ingestemd met de verhulde inzet van angst, schaamte en groepsdruk als middel om naleving af te dwingen van lockdowns, verplichte mondmaskers en vaccinatie? Misschien zou de regering dit in het vervolg kunnen vragen, voordat ze overweegt dergelijke technieken op te leggen.
Wat nu dringend nodig is, is een echt onafhankelijke en uitgebreide evaluatie van de ethiek rondom psychologische “nudges”, zoals die worden gebruikt bij campagnes op het gebied van de volksgezondheid, maar ook op andere terreinen van de overheid. Dit is niet alleen belangrijk voor Groot-Brittannië, maar voor alle landen waar deze interventies worden gebruikt.
En de toegift: het schandalige, schaamteloze en misdadige gelieg van Hugo de Jonge samengevat in minder dan vijf minuten. Om nooit meer te vergeten.
https://www.youtube.com/watch?v=5o4lIOd_tPo