Ik volg de oorlog in Oekraïne op de voet. Waarom weet ik niet zo goed. Mogelijk heeft het te maken met mijn fascinatie voor de twee Wereldoorlogen die in de vorige eeuw woedden. De directe aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog, de aanslag van een Bosnisch-Servische student, Gavrilo Princip, op de Oostenrijkse aartshertog Franz Ferdinand en zijn vrouw, zou ons duidelijk moeten maken hoe een enkele gebeurtenis razendsnel kan leiden tot een ongecontroleerde kettingreactie, uitmondend in een oorlog die de geschiedenis in zou gaan als ‘de Grote Oorlog’. Meer dan zestien miljoen soldaten vonden de dood op het slagveld, en meer dan 21 miljoen soldaten raakten gewond, vaak met blijvende en ernstige invaliditeit.
Sinds het begin van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne heb ik het donkere voorgevoel dat dit niet goed af gaat lopen. Ik ga het niet hebben over de aanloop naar deze oorlog, die eigenlijk al begint voor de val van de Berlijnse muur en de Duitse eenwording, eind tachtiger jaren van de vorige eeuw. Ook ga ik het niet hebben over de rechtvaardiging voor deze oorlog en wie het meest verantwoordelijk is voor het uitbreken ervan. Natuurlijk is Rusland die deze oorlog startte, maar de vraag is of een andere grote mogendheid anders zou hebben gereageerd als zij met het gedrag geconfronteerd was zoals de V.S., de NAVO en de EU dat ten opzichte van Rusland hebben laten zien sinds het eind van de koude oorlog. De Russen hebben in de geschiedenis sowieso maar weinig goeds uit het Westen zien komen. Maar daar ga ik het allemaal niet over hebben, omdat ik dat voor nu niet belangrijk vind, en ik daar in een andere blog al uitgebreid over geschreven heb.[1] Voor wie meer wil weten over alles wat er gebeurd is in de aanloop naar deze oorlog, kan de essays lezen van John Maersheimer en de lezingen beluisteren die hij over dit onderwerp gegeven heeft.[2] [3] Dat zou ik iedereen willen aanraden.
Waar ik lang over na heb moeten denken, en aanvankelijk eigenlijk geen woorden voor kon vinden, is hoe Kajsa Ollongren als Nederlandse minister van Defensie tegen deze oorlog aankijkt en hoe ze denkt over de steun van Nederland en de andere Westerse landen aan Oekraïne. Heeft deze vrouw geen hart? De kilheid waarmee deze vrouw spreekt over de uitputtingsslag die deze oorlog geworden is, en over waarom we Oekraïne moeten blijven steunen en nog meer wapens zouden moeten sturen, gaat mijn begrip ver te boven. Ik was er ronduit van ondersteboven. Hoe kan een minister zich zo uiten? Hoe kan een mens dit zeggen? En dat blijkbaar zonder enig besef van schaamte of schuldgevoel.
Het gaat om de uitspraken die Ollongren deed bij het Warsaw Security Forum dat begin oktober 2023 gehouden werd. Het gekke is dat ze dit fragment zelf op haar Twitter-account plaatst, maar daarbij wel het meest essentiële deel van haar betoog weglaat. In het fragment dat ze zelf deelt zegt Ollongren het volgende: ‘We moeten verenigd blijven. Het gaat niet alleen om Oekraïne. Het gaat om onze veiligheid in Europa. Het is in ons belang Oekraïne te steunen in de strijd die het voert.’[4] Hieruit spreekt al een vorm van egoïsme waar ik erg ongemakkelijk van word: want het is blijkbaar in ons voordeel dat Oekraïne strijdt tegen Rusland. En wel voor ‘onze veiligheid’ en voor ‘onze belangen’. En dus mag Oekraïne haar vaders en zonen, moeders en dochters – of wat er van over is – in lijkzakken stoppen en naar het graf brengen. En wat als de Oekraïnse mannen en jongens op zijn? Wie mogen er van Ollongren dan vechten voor ‘onze veiligheid’ en ‘onze belangen’? Van welke nationaliteit zijn de vaders en zonen, moeders en dochters die er volgens deze Ollongren dan aan gewaagd moeten worden en de goedkope oorlog voor ons mogen vechten? De Poolse? Misschien de Estlandse? De Letlandse? Of toch liever maar de Litouwse? In ieder geval zullen het niet de Nederlandse kinderen van Ollengren zijn, want die heeft ze niet. En dat is misschien maar goed ook.
Maar het fragment dat Ollengren op haar Twitteraccount plaatste, laat niet zien wat ze daarna zegt. En juist dat fragment is wat me werkelijk verbijsterde. Want hieruit spreekt een ongekende harteloosheid en kilheid, zoals die eigenlijk alleen bij mensen met een ernstige psychopathie wordt gezien. Ik heb al eens eerder gewezen op het feit dat de politiek een ideale schuilplaats is voor psychopaten, en de verschillende kenmerken van psychopathie in die omgeving vaak goed van pas komen.[5] Ik vrees dat dit ook voor deze Kajsa Ollongren geldt
Wat was het dan wat ze zei, dat me de koude rillingen over de rug deed lopen? Dat was dit fragment: “Ik denk dus dat we een dialoog moeten aangaan met onze Amerikaanse collega’s en vrienden, omdat zij dezelfde belangen hebben, en in zekere zin is het steunen van Oekraïne een heel goedkope manier om ervoor te zorgen dat Rusland met dit regime geen bedreiging vormt voor het NAVO-bondgenootschap. En het is van vitaal belang om die steun voort te zetten.”[6]
“…in zekere zin is het steunen van Oekraïne een heel goedkope manier…” Daar ging het mij om: dát ene zinnetje. Voor het NAVO-bondgenootschap, zo zegt Ollongren in feite, is het sturen van geld en wapens ‘een hele goedkope’ manier om Poetin op veilige afstand te houden. Dat ene zinnetje, dat in slechts enkele woorden duidelijk maakt hoe zij, en met haar waarschijnlijk vele van haar internationale collega’s, naar dit conflict kijken. Zonder zich zelfs maar de minste rekenschap te geven van wat deze ‘goedkope oorlog’ het Oekraïnse volk kost aan mensenlevens en voor het leven verminkten. Want een van onze ‘collega’s en vrienden’ had zich al eerder in soortgelijke termen uitgelaten. Eveneens zonder enige schaamte, en zonder een spier te vertrekken, net zoals Ollongren geen spier vertrok toen zij haar uitspraak deed. Mitt Romney, in 2012 presidentskandidaat voor de Republikeinen en senator van Utah, zei over de oorlog in Oekraïne het volgende: “Het allerbelangrijkste wat we kunnen doen om onszelf sterker te maken ten opzichte van China, is Rusland verslagen zien worden in Oekraïne, want het zijn bondgenoten van elkaar en als Rusland verzwakt, verzwakt dat ook hun bondgenoot China. En trouwens, een bedrag dat gelijk is aan ongeveer 5% van ons militaire budget, maar eigenlijk minder dan 5% van ons militaire budget per jaar, gebruiken om de Oekraïners te helpen, is ongeveer de beste nationale defensie-uitgave die we ooit hebben gedaan. We verliezen geen levens in Oekraïne en de Oekraïners vechten heldhaftig tegen Rusland, dat 1500 kernwapens op ons heeft gericht. Dus we verkleinen en verwoesten het Russische leger voor een heel klein bedrag in verhouding tot wat we uitgeven aan de rest van defensie.”[7]
Hoewel ik verbijsterd was door het feit dat Romney dit openlijk durfde te zeggen, was ik eerst niet van plan om hierover iets te schrijven. Wat had het voor zin? Dat Amerikaanse haviken als Romney er dit soort gedachten op na houden, verbaast me geenszins. En het mag onderhand bekend zijn dat het zichzelf superieur achtende clubje D66-politici geen bijster goed ontwikkeld moreel bewustzijn heeft, en de partij floreert bij wat men tegenwoordig aanduidt met het woord ‘netwerkcorruptie’.[8] Bovendien passen de verachtelijke uitspraken van Ollongren in de lijn van de oorlogszuchtige retoriek van andere politici uit de partij, zoals bijvoorbeeld die van de ‘papierenveteraan’ Sjoerd Sjoerdsma.[9] Bovendien staat D66 er slecht voor en zal de partij volgens de laatste peilingen 17 zetels verliezen en er slechts 7 overhouden. Dat is voor mij een geruststellende gedachte. Het zal waarschijnlijk nog vele jaren duren voordat allerlei instanties, waaronder ook de media en de rechtspraak, geschoond zullen zijn van de kwalijke invloeden van dit enge clubje – als dat al ooit gebeurt – maar vooralsnog lijkt het grootste deel van het volk meer dan genoeg te hebben van het dedain en grote eigendunk van de leden van deze partij, en verwordt D66 hopelijk tot een elitair splinterpartijtje dat niet langer bepaalt wat er in Nederland gebeurt.
Maar toch…
Op weg terug van een bijeenkomst in Amsterdam denk ik aan de uitspraak van Ollongren en Romney en dwarrelen de beelden van enorme begraafplaatsen in Oekraïne door mijn hoofd, met vele vers gedolven graven en ontelbare Oekraïense vlaggen, zover het oog reikt.[10] De gruwelijkheid van de oorlog kan men in onze tijd dagelijks op het scherm zien, gefilmd door suïcide-drones en drones die worden gebruikt om een overzicht over het slagveld te krijgen. Op de beelden is te zien hoe soldaten in loopgraven achtervolgd worden door deze drones, maar nergens kunnen schuilen en door de vliegende bommen gedood worden, als ware het een spelletje op de Playstation. De drones ontploffen op pantservoertuigen vol met soldaten, die hun dood niet aan zien of horen komen in het geraas. Beelden vanuit de lucht van loopgraven gevuld met tientallen dode soldaten, in de meest onnatuurlijke houdingen: sommigen missen een arm, anderen een of beide benen, en soms het hoofd. Sommigen zijn nauwelijks nog als mens te herkennen, en alleen het bloed en flarden van een uniform bewijzen dat het om resten van mensen gaat. ‘Killed in Action’, zoals dat in officiële termen heet. ‘Vernietigd’, zoals Russische kanalen het noemen. Nice and clean. Maar die woorden dekken de lading niet. Ik zie bij een ontploffing de lichamen van soldaten tientallen meters de lucht in geslingerd worden, om verderop bij het neerkomen bijna volledig in de zachte bodem te verdwijnen. Ik zie hoe een pantservoertuig een voltreffer met een antitankraket incasseert: sommige soldaten raken gewond, maar zijn nog wel in staat om te lopen, en rennen weg, zo goed en kwaad als het gaat. Een aantal anderen kruipen, vallen en strompelen uit het voertuig, om meteen daarna vallen, niet bij machte om nog weg te komen. Enkelen bewegen nog, anderen blijven doodstil liggen. Mensen die sterven voor het oog van de wereld. Een van hen probeert zich, met zijn laatste krachten, traag en zwakjes tijgerend in veiligheid te brengen, maar hij komt nauwelijks vooruit. Dodelijk gewond. Een volgende granaat raakt het voertuig voor een tweede keer, en bij de ontploffing slaat het vuur over op de nog steeds bewegende man. Hij verbrandt levend. Een ander filmpje; opnieuw een infanteriepantservoertuig dat vol geraakt wordt. Beelden van soldaten in het voertuig, gefilmd met een helmcamera, volledig in paniek omdat de rook ze het zicht ontneemt, en de laadklep niet meer opengaat. Zo in paniek dat ze er ternauwernood aan denken dat er een deur in die klep zit, die gelukkig nog wel opengaat. Als dat lukt valt een soldaat naar buiten: zijn ene been is net onder de heup van zijn lichaam afgerukt, hevig bloedend, het ander been is vanaf de knie verdwenen. Bloed, heel veel bloed, geschreeuw en gegil. Een tweede soldaat die uit het voertuig hinkt, nauwelijks in staat om zich overeind te houden. Zijn ene voet is zwartgeblakerd en aan het andere been bungelt iets wat een voet geweest moet zijn, omdat er een schoen omheen zit. Die alleen nog met enkele pezen en een flard huid aan de rest van zijn been vastzit. Ik zie beelden, eveneens gemaakt met een helmcamera, waarbij een aantal Russische soldaten loopgraven inspecteren, waarin vele soldaten liggen die duidelijk al enige tijd dood zijn. Lijken met paarsblauwe vlekken in het gezicht, als er tenminste nog iets van een gezicht te herkennen is. Soldaten waarvan een deel van de rug, borst of buik simpelweg weggeblazen werd door de kracht van ontploffingen. Zwermen vliegen die op zwartblauwe monden en ogen neerstrijken, en uit neuzen en oren kruipen.
Dit is de goedkope oorlog van Kajsa Ollongren.
Volgens Mitt Romney is dit ‘ongeveer de beste nationale defensie-uitgave die we ooit hebben gedaan.’ De teller staat inmiddels op ruim 500.000 ‘killed in action’, de Russische doden nog niet eens meegerekend. Het aantal amputaties van ledematen ligt inmiddels op het niveau van ‘De Grote Oorlog’.[11] Maar alle doden en verminkten doen er niet toe. Want het zijn maar Russische en Oekraïense doden en verminkten. Ideaal om Rusland mee te verzwakken. Ze drukken niet op het defensiebudget van de V.S. want ze vechten gratis en hoeven geen salaris. En zoals Romney zegt, lijkzakken zijn veel goedkoper als ze gevuld worden met Oekraïense in plaats van met Amerikaanse soldaten. En dát is in essentie wat ook Ollongren zegt: de oorlog is een koopje voor ons als westerlingen, want het kost ons alleen een paar duiten en wat aftands materieel, terwijl het Oekraïense volk het vlees en bloed levert voor de Russische gehaktmolen.
Het doet er helemaal niet toe of het Russische of Oekraïense soldaten zijn. Het doet er niet toe wie verantwoordelijk is voor deze oorlog en in welke mate. Het doet er wél toe dat iedere dode, en iedere verminkte, iemands vader, broer of zoon was. Iemand die nu zonder die vader, broer of zoon verder moet. Dát is waarom deze oorlog zo snel mogelijk moet stoppen. Omdat de hoeveelheid leed en verdriet nu al zo onvoorstelbaar groot is, dat die niet meer te dragen is. Ondanks dat het volgens Romney een ‘goede investering’ is, en ondanks het feit dat het volgens Ollengren ‘in zekere zin erg goedkoop is’. Het enige dat goedkoop is, is de verschrikkelijke oorlogsretoriek van mensen als Romney en Ollongren.
Ik weet nog steeds niet wat ik moet zeggen. Ik weet zelfs niet of ik dit wel op moet schrijven. Maar wat deze Ollongren en ‘onze Amerikaanse vrienden’ zeggen, is van een ongekende kilheid, zo niet onmenselijkheid, en duidt erop dat deze mensen over geen enkele vorm medemenselijkheid beschikken. Oorlog voeren betekent voor deze technocraten het afwegen van de kosten en de baten in termen van geld en militair materieel. Dat er daarbij honderdduizenden mensen zijn die een gruwelijke dood sterven op het slagveld doet niet ter zake, en al helemaal niet als het niet om de ‘eigen mensen’ gaat. Want zolang dat niet het geval is, mort het volk niet. Dat doen ze pas als hun eigen mannen en zonen, moeders en dochters terugkeren van het front in goedkope en groene plastic zakken.
Dit zijn de nieuwe barbaren, die praten over ‘prima investeringen’, ‘goedkope oorlogen’ en met Zelensky ginnegappend en schaterlachend sterk verouderd oorlogstuig inspecteren, alvorens het verscheept wordt naar het strijdtoneel. Antiek materieel waarin Oekraïense mannen en vrouwen, jongens en meisjes een zekere dood tegemoet rijden. Ze staan niet op de balans van de ‘goedkope oorlog’ van Ollongren en zijn geen onderdeel van de ‘prima investering’ van Romney, maar betalen wel de hoogste prijs.
Wat zijn dit voor mensen? Zijn het eigenlijk wel mensen?
Nee, dit is barbarij. Dit zijn barbaren. Een Nederlandse barbaar, gehuld in een groen mantelpakje, genaamd Kajsa: Kajsa de Verschrikkelijke.
[1] De Deugmensch. 1 april 2022. https://janbhommel.nl/de-deugmensch/
[2] Why the Ukraine Crisis Is the West’s Fault. The Liberal Delusions That Provoked Putin. John J. Mearsheimer; September/ October 2014. https://www.mearsheimer.com/wp-content/uploads/2019/06/Why-the-Ukraine-Crisis-Is.pdf
[3] The causes and consequences of the Ukraine war A lecture by John J. Mearsheimer. https://www.youtube.com/watch?v=qciVozNtCDM
[4] Kajsa Ollongren op Twitter; 3 oktober 2023. https://twitter.com/DefensieMin/status/1709245823681184064
[5] De leugen regeert. 6 juni 2022. https://janbhommel.nl/de-leugen-regeert/
[6] Harald Doornbos op Twitter, 5 oktober 2023. https://twitter.com/HaraldDoornbos/status/1709847794133963013
[7] It’s in America’s best interest to support Ukraine. Senator Mitt Romney; 25 august 2023 https://www.youtube.com/watch?v=nXJJw9MV-ak
[8] #Kutkaag. Jan B. Hommel, 27 april 2022. https://janbhommel.nl/kutkaag/
[9] Slome Sjoerd Sjoerdsma. Jan B. Hommel, 27 augustus 2022. https://janbhommel.nl/slome-sjoerd-sjoerdsma/
[10] A vast Ukrainian cemetery awaits the casualties of the counter-offensive. The Economist; June 4th, 2023.
[11] In Ukraine, Amputations Already Evoke Scale of World War I. The Wallstreet Journal; August 1, 2023.