Ik had nog nooit van David Icke gehoord en ik heb geen enkel boek van hem gelezen. Maar blijkbaar is hij gevaarlijk. Volgens ons kabinet dan. Waarom weet ik niet. Maar blijkbaar is hij zo gevaarlijk dat hij niet naar Nederland mag komen. De Volkskrant weet te melden dat hij gelooft dat een elite van reptielen de wereld bestuurt en dat hij antisemitische uitlatingen heeft gedaan. Of hij dat van die reptielen nu letterlijk of overdrachtelijk bedoelt weet ik ook niet, maar zelfs als hij het letterlijk bedoelt, lijkt het mij een vrij ongevaarlijk standpunt. Bovendien heb ik zo mijn twijfels over de betrouwbaarheid van de berichtgeving van de Volkskrant, iets waarvan ik mij vaag kan herinneren, dat ik me daarover wel eens in voorzichtige bewoordingen heb uitgelaten.[1]
Of David Icke ooit antisemitische uitspraken heeft gedaan weet ik ook al niet, maar zelfs al zou dat zo zijn, dan vind ik dat hij die uitspraken moet kunnen doen, zolang hij er maar niet naar handelt. Ik meen dat er eens een lid van de PvdA was, tevens huisarts, die meende dat alle problemen in Amsterdam veroorzaakt werden door ‘die kutmarokkanen’. Dat mocht hij blijkbaar gewoon zeggen, in een wat al te opzichtige poging om stemmen te trekken.[2] En voor zover ik weet is hem de toegang tot ons land tot op de dag van vandaag nog steeds niet ontzegd. Het was diezelfde huisarts die graag gebruik maakte van de diensten van heroïnehoertjes, en in de middagpauze met liefde de ergotherapeut op zijn bureau in de huisartsenpraktijk doorsmeerde, terwijl zijn vrouw in de wacht stond. First things first. Zijn vrouw was overigens psychiater. Zo zie je maar weer: nooit van je beroep je hobby maken. Maar van mij mag Oudkerk zijn leuter in elk heroïnehoertje steken die zich daarvoor wil laten betalen, en zijn ergotherapeut zo vaak doorsmeren als hij – en de ergotherapeut – maar wil. Ik vind daar niks van, ik hoef zijn memoires niet te lezen, en ik hoef zijn kutsmoesjes niet aan te horen. Vrijheid, blijheid.
Ik kijk vrijwel nooit naar Ongehoord Nederland, al heb ik Raisa Blommestijn redelijk goed leren kennen in mijn tijd bij een zeker advocatenkantoor, en mag ik haar bijzonder graag. Ik vind haar sympathiek en slim, en ze heeft een proefschrift geschreven dat de moeite waard is om gelezen te worden.[3] Da’s meer dan menig andere rechtsfilosoof kan zeggen. Sommigen hebben vijf pagina’s nodig om hun CV te vullen, zonder ook maar iets van enige blijvende waarde na te laten.[4] Toch heeft zo’n CV wel degelijk waarde, want soms lukt het niet in één keer om de open haard aan te steken, maar in vijf pogingen zou het toch wel moeten lukken. Zelfs als de open haard aangestoken moet worden door een ‘Intellectual Yet Idiot’ (IYI).[5]
Ik heb slechts twee keer meegewerkt aan een uitzending van Ongehoord Nederland, waarin ik iets heb gezegd over de mRNA-vaccins. Inhoudelijk heb ik daar nooit weerwoord op gehad: ik zei namelijk dat het deelnemen aan het vaccinatieprogramma tegen Covid-19 met een nieuwe vaccintechniek, hetzelfde is als deelnemen aan een loterij: je hoopt de hoofdprijs te winnen, namelijk niet ernstig ziek worden of doodgaan, maar zonder te weten wat het lot je gaat kosten. Over de kosten van het lot wordt nog stevig gesoebat, maar ik vermoed dat die prijs tegen gaat vallen.[6] En ook de hoofdprijs is niet helemaal datgene waar men op gehoopt had.[7] Wie een Mercedes verwacht, maar uiteindelijk een Trabant geleverd krijgt, gaat toch enigszins teleurgesteld naar huis. Behalve sommigen dan, die denken nog steeds dat het om een Mercedes gaat, al was het maar omdat het rammelende barrel geleverd wordt met vijf wielen.[8]
En dus heb ik niets tegen op Ongehoord Nederland: ik kijk simpelweg geen TV meer. En dus ook niet naar Ongehoord Nederland. Het is inmiddels zo ver dat ik nauwelijks weet hoe ik het ding aan moet krijgen. Maar blijkbaar is Ongehoord Nederland een hele gevaarlijke omroep, want de directeur van de KRO-NCRV, Pieter Kuipers, wil dat de omroep uit het omroepbestel verwijderd wordt.[9] Volgens hem is de omroep ‘racistisch’. En hij was nog niet uitgesproken, of het bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep vroeg het Commissariaat voor de Media om zich uit te spreken. Nee, vanzelfsprekend niet vóór Ongehoord Nederland, maar tégen. En natuurlijk wilde een meerderheid van de Tweede Kamper dat het sanctiebeleid van de publieke omroep wordt aangescherpt, want Ongehoord Nederland verspreidt blijkbaar ‘racistische drek’.[10]
Dan ken ik natuurlijk Geert Wilders van de Partij voor de Vrijheid (PVV). Geert Wilders zegt wel eens iets over méér of mínder Marokkanen.[11] Dat mocht hij niet, zo oordeelde het Gerechtshof Den Haag. ‘Kutmarokkanen’ mag wel, maar ‘minder Marokkanen’ blijkbaar niet. Dat laatste valt onder groepsbelediging, het eerste niet. Blijkbaar had hij niet genoeg ergotherapeuten doorgesmeerd, of niet genoeg heroïnehoertjes geneukt. Hij zegt ook wel eens iets over méér of minder patatten, maar vooralsnog heeft het Gerechtshof zich hier nog niet over uitgesproken.[12] Wellicht moet Wilders hiervoor eerst nog beoordeeld worden door een psychiater. Misschien kan de PvdA er eentje voor hem ritselen voor een vriendenprijsje. En er wellicht een uitgewoonde ergotherapeut bij doen, voor als Geert toch te veel (méér, véél meer) patatjes eet dan goed voor hem is, en er onverhoopt een hart- of herseninfarct aan overhoudt.
En dan is daar nog Thierry Baudet, die ik af en toe op social media voorbij zie komen, als hij zijn toespraken houdt voor een vrijwel lege Tweede Kamer. Ik vraag me wel eens af hoe fatsoenlijk het is van politici om niet ten minste één dag in de week acte de présence te geven ten tijde van een debat, om kennis te nemen van wat hij te vertellen heeft. Onafhankelijk van wat je van de inhoud vindt, lijkt het mij de kern van een democratie om de standpunten van je politieke opponenten aan te horen. Hoe dan ook, ondanks dat de heren en dames van dit kabinet en een groot deel van de oppositie dit fatsoen blijkbaar niet op kunnen brengen, weten ze des te beter wat er met Baudet en Forum voor Democratie moet gebeuren. Het gaat volgens hen om een hele gevaarlijke partij, net zoals de méér-patatten-partij van Geert Wilders dat blijkbaar is.
En dus gaan er stemmen op van ‘columnisten, juristen en rechtsstaatdeskundigen’ om de PVV en Forum maar te verbieden. Dan gaat het natuurlijk om het intellectuele puikje van het volk, als we het hebben over ‘columnisten, juristen en rechtsstaatdeskundigen’.[13] Dat zijn de mensen die ervoor zorgen dat de economie blijft draaien, en het zijn vanzelfsprekend de mensen die ervoor garant staan dat de Nederlander er thuis letterlijk warmpjes bij zit en dat de gemiddelde Nederlander zijn welverdiende boterham kan betalen. De mensen zonder wier bijdrage alles in Nederland onmiddellijk in de soep zou lopen, als zij hun werk zelfs maar één dag neer zouden leggen. Althans, zo gedragen ze zich en zo uiten ze zich. Over virtuele realiteit gesproken. Ze staan zo ver buiten de realiteit en zijn zo van de echte wereld vervreemd, dat ze hun eigen irrelevantie al lang uit het oog verloren zijn.
Nu zijn er natuurlijk mensen die de boeken van David Icke wél lezen en wél naar zijn toespraken luisteren. De kans dat ik daar nog aan toe kom is niet zo heel erg groot, aangezien mijn map ‘nog te lezen voordat ik doodga’ al zo ontzettend veel boeken bevat, dat ik er waarschijnlijk een significant deel van de eeuwigheid mee kan vullen. Mits de Man met de Zeis mij toestaat mijn tablet en een flinke koffer boeken mee te nemen naar het hiernamaals. Bovendien is het goed om wat te lezen te hebben, mocht ik toevallig het hellevuur moeten delen met een zekere rechtsfilosoof, in het geval dat deze onverhoopt toch het verkeerde lot in de vaccinatieloterij trok. Anders zou het maar tot ongemakkelijke stiltes in het gesprek leiden. Zeker als hem ter ore zou komen dat ik Lucifer gevraagd heb om hem en zijn vrienden tot in de eeuwigheid mijn geschriften voor te lezen.
Verder zijn er ook mensen die naar Ongehoord Nederland kijken. En als ik het goed begrepen heb, zijn er dat best veel. En het blijkt dat er ook best veel mensen stemmen op de PVV en op Forum voor Democratie. Als ik alle mensen op een hoop gooi die naar David Icke luisteren, zijn boeken lezen, naar Ongehoord Nederland kijken en stemmen op de PVV of Forum voor Democratie, zou het wel eens kunnen gaan om 40% van de bevolking, als ik de historicus René Cuperus mag geloven.[14] Het zijn volgens Cuperus de mensen die ‘afgehaakt’ zijn; ze hebben geen vertrouwen meer in de politiek en staan bijzonder wantrouwend tegenover de overheid. Dat heeft de coronaperiode alleen nog maar versterkt. Deze mensen vragen zich af of er voor hen nog wel een toekomst in Nederland is, en of ze nog wel een stem hebben in hoe onze maatschappij er uit zou moeten zien. Het zijn de machtelozen en de stemlozen, die zich geterroriseerd voelen door de intellectuele elite, die ze voor wil schrijven dat ze niet mogen roken, geen vlees mogen eten – en al helemaal niet méér patatten – geen vuurwerk af mogen steken, niet in een oude dieselauto mogen rijden en niet van Zwarte Piet mogen houden. Dat is allemaal niet toegestaan. Het zijn de boeren die weg moeten uit dit land, want de intellectuele elite wil op haar e-bike, inclusief een milieuvriendelijk stuk plastic op hun hooggeleerde knar, in het vrije weekend ongehinderd van de door henzelf geprefereerde en kunstmatig in stand gehouden natuur genieten, zonder gestoord te worden door die neanderthalers van een boeren met hun lawaaiige tractoren.[15] En ook willen ze hun hooggeleerde neusjes niet bezoedelen met de stank van varkens-, kippen- of koeienmest. En ze willen al helemaal geen ‘boehoeh’ horen van koeien of mensen die het niet met ze eens zijn. Over die intellectuele – en politieke – elite heb ik in het verleden ook wel eens iets geschreven, eveneens in hele voorzichtige termen[16] [17], zo meen ik mij te herinneren, en een hele enkele keer ook wel in iets minder genuanceerde geschriften.[18] [19]
Wat denkt deze intellectuele elite te bereiken door David Icke de toegang tot Nederland te ontzeggen? Zouden de machtelozen en de stemlozen die in hem geloven, zijn boeken dan niet meer lezen en niet meer naar zijn voordrachten luisteren? En uit pure verveling dan maar de verkiezingsprogramma’s van VVD, D66 en Groen Links gaan lezen? Overigens zijn er verschillende juristen die forse kritiek uiten op deze beslissing, en van mening zijn dat het vreemdelingenrecht wordt misbruikt om mensen met onwelkome opvattingen het recht te ontzeggen naar Nederland te komen.[20] Niet dat dit kabinet zich daar iets van aantrekt: het leeft immers boven, onder en naast de wet? Maar hoe het ook zij: het inreisverbod zal de belangstelling voor de standpunten van Icke absoluut niet doen verminderen, maar eerder toe doen nemen. Wellicht van reptielen, maar zeker ook van mensen. Een persoon laat zich misschien aan de landsgrenzen tegenhouden, maar zijn denkbeelden en standpunten zeker niet. En als Ongehoord Nederland uit het publieke bestel wordt gezet, zou zij dan geen alternatief medium meer vinden, zoals bijvoorbeeld Rumble? En zouden de trouwe kijkers van Ongehoord Nederland uit arren moede dan maar weer naar de staatspropaganda bij Op1 of Jinek gaan kijken? Denkt de intellectuele elite dat echt? Is zij werkelijk zo ontzettend dom?
Als het zover komt dat de PVV en Forum voor Democratie verboden worden, verwacht de club van deugmenschen dan echt dat machtelozen bij de volgende verkiezingen het rondje van hun lijsttrekker weer rood zullen kleuren, in plaats van die van Thierry Baudet of Geert Wilders? Beperkte het niet opletten van de leden van dit kabinet zich misschien niet alleen tot de rekenles, maar breidde zich dat wellicht ook uit naar de geschiedenisles?[21] Het verbieden van Ongehoord Nederland zal het gedachtegoed van die omroep – wat dat ook moge zijn – niet doen verdwijnen. En met het verbieden van de PVV en Forum voor Democratie zal hun aanhang niet in het niets oplossen. Sterker nog, het zal de onvrede van de machtelozen en de stemlozen over hoe de intellectuele elite in haar hooghartigheid denkt hen te moeten dresseren, alleen maar doen toenemen. Repressie en censuur hebben nog nooit geleid tot het verdwijnen van ideologieën of ongewenste meningen, maar ze hooguit tijdelijk wat minder zichtbaar gemaakt. Een stem kan men misschien het zwijgen opleggen, maar de onvrede en woede zullen er alleen maar groter door worden. Ik begrijp oprecht niet dat de hoogopgeleide elite dat niet begrijpt. ‘Dom geleerd’, zou Gideon van Meijeren zeggen. Of gewoon dom geboren, naar de stellige overtuiging van mijn vader: ‘Dom gebor’n, en nooit wat be’ij-e-leerd. Met ’n kop as ‘n zak strotouw.’ U begrijpt nu van wie ik mijn literaire gaven kreeg.
De allerbelangrijkste vraag is: hoe intolerant moet een maatschappij zijn ten overstaan van mensen die intolerantie prediken? Ik denk dat intolerantie niet getolereerd mag worden, omdat het de bijl legt aan de wortel van de belangrijkste eigenschap van een gezonde maatschappij: het recht op vrije meningsuiting. ‘Ook al verafschuw ik wat u zegt, ik zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen’, een uitspraak die (ten onrechte?) aan Voltaire wordt toegeschreven. Dát is waar het hier om gaat. Het gaat er mij niet om wat Icke wel of niet zegt, het gaat er mij niet om wat Ongehoord Nederland wel of niet uitzendt, en het gaat er mij niet om of Baudet van mening is dat dit land geleid wordt door reptielen, door slangen of door corruptici. Het gaat erom dat zij dat moeten kunnen zeggen, hoe ‘abject’ en ‘affreus’ de politieke elite dat ook vindt.
Deze intellectuele elite, of wat daarvoor door moet gaan, die zichzelf als liberaal, progressief, milieu-lievend, inclusief en tolerant beschouwt, maar een angstaanjagende intolerantie laat zien ten opzichte van haar medemens die het minder goed getroffen heeft, de medemens wie een minder rooskleurige toekomst te wachten staat, en die zich afvraagt of dit land nog wel een veilige plaats zal bieden aan hun kinderen, of dat die beter elders hun heil kunnen zoeken. Deze verschrikkelijke karakterloze, smakeloze en kleurloze humane intellectuele drilpuddingen, die er maar geen genoeg van krijgen om de minderbedeelde medemensen te schofferen, terwijl die mensen regelmatig niet meer weten hoe ze hun rekeningen moeten betalen, de touwtjes aan elkaar moet knopen en niet de pedante luxe hebben om zich bezig te houden met regenboogvlaggen, vaginaweigeraars en piemeltwijfelaars. Om nog maar te zwijgen over CO2 en stikstof. Deze vervloekte elite die geen enkel begrip op kan brengen voor mensen die wél patat willen eten, méér patatten zelfs, al was het maar omdat het zo goedkoop is, en op zijn tijd zelfs een karbonaadje of een gehaktbal willen verorberen, zonder daarbij bestraffend op de vingers te worden getikt door een hooghartige Haatkaag of verwelkt maar nog steeds puberale Rara Klavertje twee-en-een-half.
Ik lig niet wakker van wat David Icke schrijft of zegt. Ik ben niet bang voor wat Ongehoord Nederland te berde brengt. Ik heb geen angst voor de PVV of Forum voor Democratie. Waarom zou ik? Als ik ernaar wil luisteren doe ik dat, en als ik dat niet wil, doe ik dat niet. Waar ik pas écht bang voor ben is de haatbrigade, aangevoerd door de Haatkaag, het slordige politieke Klattje en Rara Klavertje twee-en-een-half, die alles en iedereen de mond willen snoeren die ze niet aanstaan, of een mening verkondigen die niet de hunne is. Die mensen met afwijkende meningen buiten de landsgrenzen willen houden, die omroepen uit willen sluiten van een democratisch omroepbestel en politieke partijen willen laten verbieden. Dát is wat mij verreweg de meeste angst inboezemt. Dit zijn de mensen die een directe bedreiging vormen voor de democratie, althans, wat er nog van over is. En zo mogelijk nog een veel belangrijker, de allergrootste bedreiging vormen voor het recht op de vrijheid van meningsuiting, de basis van elke democratie.
En wat ik verder ook van Thierry Baudet en Geert Wilders vind, ik hoor geen van beiden zeggen dat D66 en Groen Links geen bestaansrecht hebben en dat zij verboden moeten worden. Ik hoor hén niet zeggen dat Op1 verboden moet worden wegens het jarenlang verspreiden van overheidspropaganda. Het enige dat ik Thierry Baudet hoor zeggen is dat hij de Tweede Kamerleden als groep ‘krankzinnig’ noemt. Dat ben ik niet helemaal met hem eens: er zijn enkele uitzonderingen, al zijn het er maar weinig. En ook Wilders hoor ik niet vragen om een verbod op Denk of Groen Links. Dát is het essentiële verschil tussen de mensen die beticht worden van intolerantie, en hen die de intolerantie prediken en praktiseren.
En wat deze intellectuele elite zich niet realiseert, is dat die intolerantie in het kwadraat bij ze terug zal keren. Who lives by the gun, dies by the gun. Wie intolerantie predikt, zal intolerantie ontvangen. De ruk naar rechts is in volle gang. Zoals in Zweden, waar door de nieuwe rechtse regering met één pennenstreek het ministerie van milieu werd geschrapt en de anti-immigratiepartij mee mocht schrijven aan het regeerakkoord, waardoor de immigratie van nieuwe immigranten en de gezinshereniging zo goed als onmogelijk wordt gemaakt.[22] En in Italië, waar de nieuwe rechtse regering eveneens een harde koers zal varen tegen immigranten. En in de VS de democraten die met angst en beven de uitkomsten van de midterm-verkiezingen afwachten, en waarschijnlijk in zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat de meerderheid gaan verliezen.[23] En weliswaar won Macron nu nog de verkiezingen, maar de aanhang van Le Pen was nog nooit zo groot. Bovendien verloor hij de parlementsverkiezingen, en mort het Franse volk.[24] Wie intolerantie zaait, zal intolerantie oogsten.
Cuperus zegt dat hij vreest dat het ‘ooit uit de hand gaat lopen’, waarbij hij verwijst naar Frankrijk, het land waar met de opkomst van de extremist Zemmour duidelijk wordt hoe hoog de anti-establishment-emoties kunnen oplopen.[25] ‘Het zou al mooi zijn als de nieuwe regering zich van dit sentiment bewust is’, zegt hij. Dat bewustzijn begint wel te ontstaan bij de intellectuele elite, maar haar antwoord is contraproductief: wat volgt is méér intolerantie, méér repressie en méér censuur. Zij streeft niet naar een multiculturele en tolerante samenleving, maar naar een door haar gewenste monomane deugdictatuur. De inflatie van het woord ‘tolerantie’ is compleet, het woord zelf is voor deze mensen volledig betekenisloos geworden, maar dat ziet deze elite niet. Want met dit woord bedoelt zij niets anders dan dat zij alleen de mensen tolereert die het met haar eens zijn, en die er dezelfde visie op de wereld op na houden. De rest verdient haar ‘tolerantie’ niet.
Maar deze intolerantie zal zich alleen spiegelen. Waarbij uiteindelijk de kans bestaat dat deze spiegeling uitmondt in geweld. De enige manier voor de gevestigde orde om dit te voorkomen is goed te luisteren naar deze ‘afgehaakten’ en ze als volwaardig te behandelen, hun zorgen oprecht serieus te nemen, en voor echte oplossingen te zorgen. Maar de intellectuele elite tooit zich liever in regenboogkleuren en kakelt verder over stikstof en CO2. Volledig van God los. En zo mogelijk nog verder van het volk.
Want het begint altijd met luisteren. En daar zit ‘m nu net de kneep. Dat wil deze intellectuele en politieke elite helemaal niet. Want zij voelt zich heel ver verheven boven dit gepeupel. Zo ver boven hen verheven dat ‘klimaatdiplomaten’ zonder enig gevoel van schaamte zelfs hun luxe benzine slurpende limousines parkeerden op een autovrij plein in Utrecht.[26] Beter kan men minachting van het volk niet etaleren. Een beter milieu begint bij u, en zeker niet bij hen.
Intolerantie leidt onveranderd tot meer intolerantie, maar dan van degenen die intolerantie prediken. En dat moet ook. Het onophoudelijke gedram van de intellectuele elite die haar heilige standpunten en denkbeelden bij het gepeupel door de strot wil douwen, desnoods met drang, dwang en zo nodig zelfs met geweld, maar zich niet realiseert dat de kans groot is dat ze zelf met de trechter in haar grote waffel eindigt. De vraag is of de intellectuele elite dat ziet. Ik denk het niet.
Met alle mogelijke gevolgen van dien.
[1] Onkruid in de wetenschapstuin. Jan B. Hommel, 7 november 2020.
[2] ‘Kutmarokkanen’ bezorgen Oudkerk hoofdpijn. Een Vandaag, 19-03-2002. https://eenvandaag.avrotros.nl/item/kutmarokkanen-bezorgen-oudkerk-hoofdpijn/
[3] Het Spook van Weimar. Een Democratie in Crisis. Raisa Blommestijn
[4] Curriculum Vitae Roland Pierik. https://unimaas.academia.edu/RolandPierik/CurriculumVitae
[5] Skin in the Game. Nassim Nicholas Taleb; Random House USA inc., 2020.
[6] Fraiman J, Erviti J, Jones M, et al. Serious adverse events of special interest following mRNA COVID-19 vaccination in randomized trials in adults. Vaccine. 2022;40(40):5798-5805. doi:10.1016/j.vaccine.2022.08.036
[7] Benn, Christine Stabell and Schaltz-Buchholzer, Frederik and Nielsen, Sebastian and Netea, Mihai G. and Netea, Mihai G. and Aaby, Peter, Randomised Clinical Trials of COVID-19 Vaccines: Do Adenovirus-Vector Vaccines Have Beneficial Non-Specific Effects?. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4072489 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4072489
[8] https://twitter.com/Gert_van_Dijk
[9] Directeur van KRO-NCRV wil Ongehoord Nederland uit het Omroepbestel. NOS, donderdag 22 september 2022.
[10] Kamer: sneller ingrijpen tegen desinformatie bij publieke omroep zoals ‘racistische drek’ Ongehoord Nederland. WNL, 6 oktober 2022. https://wnl.tv/2022/10/06/kamer-sneller-ingrijpen-tegen-desinformatie-bij-publieke-omroep-zoals-racistische-drek-ongehoord-nederland/
[11] Gerechtshof veroordeelt Wilders voor ‘minder Marokkanen’ uitspraak. De Rechtspraak, 4 september 2020.
[12] https://twitter.com/geertwilderspvv/status/1496531252383518722
[13] Een politieke partij als Forum verbieden? Het is eerder gebeurd. Trouw, 25 oktober 2022.
[14] Tevreden deel van Nederland regeert. Wierd Duk; De Telegraaf, 6 januari 2022. https://www.telegraaf.nl/nieuws/1338760663/tevreden-deel-van-nederland-regeert
[15] Alles moet wijken voor ‘wensnatuur’. Leon de Winter; De Telegraaf, 24 augustus 2022.
[16] De Deugmensch. Jan B. Hommel. https://janbhommel.nl/de-deugmensch/
[17] De leugen regeert. Jan B. Hommel. https://janbhommel.nl/de-leugen-regeert/
[18] De Politicus. Jan B. Hommel. https://janbhommel.nl/de-politicus/
[19] #Kutkaag. Jan B. Hommel. https://janbhommel.nl/kutkaag/
[20] Inreisverbod complotdenker David Icke oogst kritiek van juristen. NRC, 4 november 2022.
[21] Opinie: Een nieuwe pensioenwet zónder berekeningen met deze hoge inflatie? Niet doen! Pieter Omtzigt en Eric Bargamin. Volkskrant, 4 september 2022.
[22] Rechtse Zweedse regering beëindigt gastvrije en groene politiek. Trouw 20 oktober 2022.
[23] Dit bleek niet het geval te zijn: de Republikeinen kregen alleen in de meerderheid van het Congres maar niet in de Senaat.
[24] Macron vleugellam na verlies: ‘De vraag is of Frankrijk te regeren is’.
[25] Presidentskandidaat Eric Zemmour schrijft helder, intelligent en erudiet. En hij verdraait de hele geschiedenis. De Volkskrant, 7 april 2022.
[26] Klimaatdiplomaten parkeren ‘dure bakken’ pal voor stadhuis op autovrij plein: “Konden ze niet met de fiets?” De Gelderlander, 4 november 2022.